ରକ୍ତହୀନତାର ଅର୍ଥ – ଶରୀରରେ ରକ୍ତ ଅଭାବ। ହିମୋଗ୍ଲୋବିନ୍ ଆମ ଶରୀରରେ ଏକ ଉପାଦାନ ଯାହା ଶରୀରରେ ରକ୍ତ ପରିମାଣକୁ ଦର୍ଶାଇଥାଏ। ଏହାର ପରିମାଣ ପୁରୁଷମାନଙ୍କରେ 12 ରୁ 16 ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କରେ 11 ରୁ 14 ପ୍ରତିଶତ ମଧ୍ୟରେ ରହିବା ଉଚିତ୍।
ଶରୀରରେ ରକ୍ତହୀନତା ହେବାର ବୟସ/ସମୟ :
- ଏହା ଘଟିଥାଏ ଯେତେବେଳେ ଶରୀରର ରକ୍ତରେ ଲାଲ କଣିକା କିମ୍ବା କୋଷଗୁଡ଼ିକର ନଷ୍ଟ ହେବାର ହାର ସେମାନଙ୍କ ଗଠନ ହାରଠାରୁ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ।
- ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ଏବଂ ଝିଅ ମାନଙ୍କ ମାସିକ ଋତ୍ତୁଚକ୍ର ମଧ୍ୟରେ ରକ୍ତହୀନତା ସାଧାରଣତଃ ଦେଖାଯାଏ।
- ଭାରତରେ 80 ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ରକ୍ତହୀନତାର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି।
- ରକ୍ତହୀନତା ଏକ ଗୁରୁତର ରୋଗ। ଏହି କାରଣରୁ ମହିଳା ମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ।
- ରକ୍ତହୀନତା ଥିବା ମହିଳାମାନେ ପ୍ରସବ ସମୟରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଧିକ।
ରକ୍ତହୀନତା ର ଲକ୍ଷଣ :
- ଚର୍ମର ଧଳା ରଙ୍ଗ।
- ଜିଭ, ଆଙ୍ଗୁଠି ଏବଂ ଆଖିପତା ଭିତରେ ଧଳା ହେବା।
- ଦୁର୍ବଳତା ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଥକ୍କା।
- ବିଶେଷକରି ଶୋଇବା ଏବଂ ବସିବା ସମୟରେ ଉଠିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା।
- ମୁହଁ ଏବଂ ପାଦର ଫୁଲା।
ରକ୍ତହୀନତା ର କାରଣ :
- ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ହେଉଛି ଲୌହ(iron) ଧାରଣ କରିଥିବା ଜିନିଷଗୁଡିକ ସଠିକ୍ ପରିମାଣରେ ନ ଖାଇଲେ।
- ମ୍ୟାଲେରିଆ ପରେ, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଲାଲ ରକ୍ତ କଣିକା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ।
- କୌଣସି କାରଣରୁ ରକ୍ତ ହ୍ରାସ, ଯେପରିକି- ଶରୀରରୁ ରକ୍ତସ୍ରାବ (ଦୁର୍ଘଟଣା, ଆଘାତ, କ୍ଷତ ଇତ୍ୟାଦିରେ ଅତ୍ୟଧିକ ରକ୍ତସ୍ରାବ)।
- ମଳିନତା, ବାନ୍ତି, କାଶ ସହିତ ରକ୍ତସ୍ରାବ।
- ମାସିକ ଋତ୍ତୁଚକ୍ର ସମୟରେ ଅତ୍ୟଧିକ ରକ୍ତସ୍ରାବ।
- ଅନ୍ତନଳୀ ପୋକ ଏବଂ ପରଜୀବୀ କାରଣରୁ ରକ୍ତାକ୍ତ ଝାଡ଼ା।
- ପେଟ ଘା’ରୁ ରକ୍ତସ୍ରାବ।
- ବାରମ୍ବାର ଗର୍ଭଧାରଣ।
ରକ୍ତହୀନତା ର ଚିକିତ୍ସା ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ :
- ଯଦି ମ୍ୟାଲେରିଆ କିମ୍ବା ପରଜୀବୀ ପୋକ କାରଣରୁ ରକ୍ତହୀନତା ହୁଏ, ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଡାକ୍ତର ଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ରେ ଚିକିତ୍ସା କରନ୍ତୁ।
- ଲୌହ(iron) ଯୁକ୍ତ ଜିନିଷ ଖାଆନ୍ତୁ।
- ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ ଏବଂ ‘ସି’ ଭରପୂର ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ।
- ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା ଏବଂ କିଶୋରୀ ଝିଅମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ 100 ଦିନ ଖାଇବା ପରେ ପ୍ରତିଦିନ ରାତିରେ 1 ଟାବଲେଟ୍ ଆଇରନ୍ ଏବଂ ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ନେବା ଉଚିତ୍।
- ଶୀଘ୍ର ଗର୍ଭଧାରଣକୁ ଏଡାଇବା ଉଚିତ୍।
- ଭୋଜନ ପରେ ଚା ’ଖାଇବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ, କାରଣ ଚା ଖାଦ୍ୟରୁ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପୋଷକ ତତ୍ତ୍ୱକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ।
- କଳା ଚା ଏବଂ କଫି ପିଇବା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ।
- ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ କେବଳ ବିଶୁଦ୍ଧ ପାନୀୟ ଜଳ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
- ଖାଦ୍ୟକୁ ଏକ ଲୁହା ସ୍କିଲେଟରେ ରାନ୍ଧନ୍ତୁ।
- ଶରୀରରେ ସୁସ୍ଥ ଲାଲ ରକ୍ତ କଣିକା ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ଆବଶ୍ୟକ। ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ ର ଅଭାବ ରକ୍ତହୀନତା ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ।
ଫୋଲିକ୍ ଏସିଡ୍ କେଉଁଥିରେ ଥାଏ ?
- ସବୁଜ ପତ୍ରଯୁକ୍ତ ପନିପରିବା।
- କଦଳୀ, ଅଣ୍ଡା, ମଟର, ଲେମ୍ବୁ, ଡାଲି, ଶୁଖିଲା ଫଳ, ମାଛ, ମାଂସ, ଧନିଆ ପତ୍ର।
ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ର ଉତ୍ସ :
- ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ ଶରୀରକୁ ସଂକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ। ହଳଦିଆ ଫଳ ଏବଂ ସବୁଜ ପତ୍ରଯୁକ୍ତ ପନିପରିବା ଗୁଡିକ ଭିଟାମିନ୍ ‘ଏ’ର ଉତ୍ସ ।
- ମୂଳା, ଗାଜର, ଟମାଟୋ, କାକୁଡି ପରି କଞ୍ଚା ପନିପରିବା ପ୍ରତିଦିନ ଖାଇବା ଉଚିତ୍।
- ଡାଲି ଏବଂ ଶସ୍ୟକୁ ନିୟମିତ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
ସୁସ୍ଥ ଓ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଖାଆନ୍ତୁ, ରକ୍ତହୀନତା ରୁ ଦୁରେଇ ରୁହନ୍ତୁ।
